Bài viết dành tặng Anh Huỳnh Hiến
Hà Tùng Sơn
Tôi có quen một cậu học trò thành đạt.
Nghe câu này có vẻ không ổn. Đã là thầy thì tất phải biết trò, sao lại nói là quen. Thực tế một ông thầy dạy vài chục năm có khi trong đầu may lắm cũng chỉ nhớ được vài chục học trò, còn lại là quên hẳn. Thỉnh thoảng đi đó đi đây, chợt có một người lạ tiến lại gần hỏi: Thầy có nhớ em không ạ. Rồi tự giới thiệu em học khóa nào, lớp có những bạn nào, hồi đó thầy dạy em môn... Sau đó thì mới ồ à và nhớ lại. Đó là chuyện bình thường. Như tôi giờ vẫn nhớ người thầy đầu tiên dạy tôi lớp vỡ lòng là cô giáo tên Na ở Đồng Phú. Giờ ra chơi cô bắt cả lớp từ trai đến gái đều phải tập múa. Nhờ đó mà tôi cũng biết được vài điệu múa cho đến ngày nay. Chẳng hạn điệu múa Một đàn bướm bướm bay… hai tay xòe ra chấp chới. Nhưng chắc chắn là cô giáo Na thì không có chỗ cho tôi trong bộ nhớ của cô.
Trở lại với cậu học trò thành đạt. Anh này thành đạt gần như trên toàn bộ các mặt của cuộc đời một con người. Có học vị tiến sĩ, dù là Ts của một cái ngành độc nhất vô nhị trên thế giới, chỉ có ở Vn: Ts chuyên ngành xây dựng đảng; chức vụ là tỉnh ủy viên giám đốc trường chính trị của tỉnh – chức này cũng tương đương trưởng ban đảng hoặc giám đốc sở; vợ con gia đình êm ấm; có biệt thự lại có xe hơi riêng ngoài xe công đưa đón hàng ngày. Cuộc đời vậy nghĩ cũng là quá ổn cho một anh vừa là trí thức vừa là quan chức lại cũng vừa là phong lưu khá giả. Tưởng không mong gì hơn nữa.
Tôi quen lại cậu học trò trong một lần đi họp gì đó ở Hà Nội. Đang ăn tối với mấy người nữa trong một nhà hàng của một khách sạn, chợt có một ông ở bàn bên cạnh đi tới chào và hỏi như ở trên: Thầy có nhớ em không ạ. Rồi làm quen lại với nhau. Thầy trò nhận lại nhau từ đó. Thì ra anh học trò cũng ra Hà Nội họp và cùng ở chung khách sạn với tôi.
Ăn uống xong, anh mời tôi ghé phòng anh uống nước nói chuyện cho vui. Anh kể về cuộc sống từ ngày ra trường. Mới đó mà đã hơn hai chục năm rồi. Ban đầu anh cũng đi dạy văn cho một trường cấp 3 như bao bạn bè khác. Rồi anh được cử làm bí thư đoàn trường, rồi trúng chấp hành tỉnh đoàn; sau lên phó bí thư, rồi bí thư tỉnh đoàn. Đã lên ghế này thì hiển nhiên cơ cấu vô tỉnh ủy. Mà ở nước ta, vô lọt tỉnh ủy là coi như đã chắc chân hàng cán bộ cốt cán, tệ nhất cũng sẽ làm giám đốc một sở hoặc tương đương. Vì thế, với cái mác tỉnh uỷ viên, sau khi hết tuổi làm cán bộ đoàn, anh được điều về trường đảng tỉnh làm giám đốc. Ở ghế này, nhờ liên kết với phân viện của học viện NAQ để mở các lớp đào tạo tại chức cao cấp LLCT cho cán bộ tỉnh, anh kết hợp làm nghiên cứu sinh để thành Ts XDĐ như nói ở trên...
Khi câu chuyện hai thầy trò đã thân tình tôi mới ướm hỏi:
- Mình thấy cuộc đời ông như vậy là quá ổn, vậy ngoài chuyện sự nghiệp phấn đấu với chức quyền tiền bạc ra, ông còn có ước mơ gì nữa không?
Nghe tôi hỏi, anh học trò bỗng sôi nổi hẳn lên:
- Còn chứ thầy.
– Gì vậy?
- Heroin thầy ạ.
- Heroin thầy ạ.
– Cậu không đùa đấy chứ.
– Em thề với thầy là em nghiêm túc.
Rồi anh học trò giải thích: Có thể nói mọi thứ khoái lạc trên đời này em đều đã có và nếm trải hết rồi thầy ạ, từ học hành địa vị danh vọng chức quyền tiền bạc đến các thú vui thuộc về con người. Chỉ còn một thứ hê rô in là em chưa biết vì không dám. Người ta bảo cái gì trên đời này cũng đều có thể nếm thử nhưng với heroin thì đừng bao giờ thử dù chỉ một lần nên em không dám. Nghe các nhà văn tả hút một điếu heroin sẽ phê như được lên tiên, em tò mò lắm.
Có lí. Chính tôi cũng đã từng có ý nghĩ như thế.
Hồi còn ở Bình Định tôi chơi rất thân với một ông bạn vong niên hơn tôi cả chục tuổi, là một đồng nghiệp – nhà báo Huỳnh Hiến. Ông này rất lịch lãm và từng trải. Từng lăn lóc với đủ mọi ngóc ngách của cuộc sống, ông kể thời trẻ mới tốt nghiệp khoa văn ĐH Tổng hợp Hà Nội, được phân về làm phóng viên Đài TNVN, chuyến công tác đầu tiên của ông là lên Lào Cai viết bài về đồng bào vùng cao. Ông được chủ tịch xã mời về nhà ăn ngủ. Đêm mùa đông vùng biên giới rét tê người không ngủ được. Ông chủ nhà thấy vậy kêu dậy châm cho một mồi thuốc vào cái nỏ điếu bảo:
- Thằng cán bộ mày hút đi cho ấm, thuốc phiện tao mới hái ngoài nương về phơi khô đấy.
Trong cái lạnh tái tê của đêm đông, tiếng ông chủ nhà nghe không rõ lắm, anh chàng PV trẻ liền cầm nỏ điếu thuốc phiện lập cập rít một hơi dài. Ông bạn Huỳnh Hiến kể: Rít xong, ông không thấy khói nhả ra đằng mồm hay mũi như người ta hút thuốc lào mà nó trôi tuột vô rồi cuộn cuộn ở trong bụng và nằm luôn trong đó. Một lúc thì thấy người nôn nao, lâng lâng rồi không biết gì nữa. Ông tỉnh dậy sau đó ba ngày. Ba ngày không ăn không uống nằm say điếu thuốc phiện đầu đời. Mở mắt ra thấy ông chủ nhà ngồi bên nhe hàm răng vẩu ám khói vàng khè nhìn ông cười cười với bát cháo trắng bốc khói. Từ đó đến nay ông vẫn chưa dám thử lại một lần nữa cái thứ mà người ta gọi là nàng tiên nâu đó.
Nghe ông đồng nghiệp đàn anh kể mà tôi cũng thấy hấp dẫn. Giá mà mình cũng được một lần như thế nhỉ.
Bây giờ lại nghe tâm sự của cậu học trò thành đạt thấy cậu ta cũng có lí. Tôi hỏi:
- Vậy ông có định thực hiện ước mơ heroin đó không?
- Có chứ thầy. Đợi đến khi thật già lão, sắp chết rồi, em sẽ chuẩn bị sẵn một điếu heroin và hút. Lúc đó cũng chẳng ai can và cũng chẳng còn thời gian sống để mà nghiện ngập nữa. Hút xong lăn đùng ra chết cũng được. Điều ước cuối cùng của em đấy.
Hay!
